Below is a transcription of the beginning of a medieval manuscript which I was permitted to view. Directly above the main text on the first leaf the name Adso Mellicensis is written under a stylized rose. Stirred by a whimsical afflatus of I know not what, I bestow on it the title of Rosae Nomen. I transcribe the MS, without altering spellings and without apology for the syntactic vagaries of late medieval Latin, or at least as faithfully as technology allows. The MS, written in assured blackletter minuscules (with the occasional words written rather inexpertly in Greek), is shot through with a rich array of sigla which cannot be easily represented in the fonts available to me on this blog. Enormous though the MS is, the scribe clearly felt the need to economize writing space as much as possible. Here's a picture of what a faithful diplomatic edition would look like:
At any rate, the owner of the MS permitted me to view it only over the course of a single day in the confines of her library's reading room, where I was supervised at all times (sometimes by her, more often by a rather loquacious guard in her employ) and supplied with only a single sheet of legal-sized paper on which to transcribe material. Though I was told I was free to make and distribute further copies if I wished, the single sheet was clearly meant to limit the amount I could copy. Using the the smallest and most condensed shorthand I could summon to my pen, I compressed as much text as I could onto the one sheet. What I was able to transcribe I give below. I have exhorted her to allow me another day with it, if only to transcribe another page's worth, but she has remained adamant, and will only allow me to see it when so instructed by its previous owner, a man she refers to only as Humbert. I do not know when or if I will see the book again, or what circumstances she will insist on if I do.
In principio erat Verbum et Verbum erat aput Deum et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio aput Deum, et omnis fidelis monachi fuit diatim repetere uno humili psallenti sono illum unicum euentum immodificabilem cui ueritas asseri potest incontrouertibilis. Set uidemus nunc per speculum et in enigmate, et ueritatem non uidemus antequam omnibus signanter in conspectu manifestetur nisi phragmentis carptim (eheu quam illegibilibus) in errore mundi istius. Debemus ideo uix silabatim fidelia signacula eius efferre etiam ubi nobis apparent opscura et uelut intexta uoluntate summum attentissima ad malum.
Hodie ad uite peccatoris mee occasum perueniens, canicie tamquam mundus senescens, opperiens ut in sillenciose deserteque diuinitatis abisso perdar, particeps lucis inenarrabilis ab angelorum inteligencia fluentis, iam corpore egro et grauato hac in celula charissimi monasterii Mellicensis constrictus, paro huic pergameno mandare testimonium de mirabilibus terribilibusque que accidit ut in iuuentute conspicerem. Nunc omnia que audiui et uidi in scripturam redigam uerbatim, quin ex eis designacionem coligere conar, quasi ita ut subcessoribus meis uenientibus in hunc mundum (nisi Antichristus primum aduenerit) signorum signa relinquam in quibus exerceatur oracio ἑρμηνεύματος.
Mihi Dominus eterne rei conditor graciam concedat ut transparens perhibeam testimonium de gestis in abbatia cuius de nomine equum est et pium dehinc tacere, sub finem anni domini MCCCXXVII quo descendit Imperator noster Ludouicus in Ytaliam ad Sacri Imperii Romani dignitatem restituendam, iunxta Altissimi consilia et ad confusionem usurpatoris scelesti, simoniaci, eresiarche qui in Auennione sacro apostoli nomini uerecundiam intulit (dico animam peccatricem Iacobi Cadurcensis quem impii sub nomine Iohannis XXII reuerebantur.)
Vt ea plenius comprehendam quibus me innodatum habui, forsitan oportet primum memorare de rebus extremo seculo excurrente gestis, cum ut tunc me eas uiuente accipiebam, tum ut nunc eas memini aliis istoriis aliquantulum post auditis auctas, si quid est in me memorie que etiamnunc tot euentus confusissimos philatim renectere capiat. Nam, ut mihi iamdudum dixit amicus quidam (de quo postea tractaturi sumus) <libri semper alios libros reuocant; non exstat fabula nisi fabulam narrat iam narratam>.
Illo seculo ineunte Papa Clemens V cum ipse sedem apostolicam ad Auennionem transtulisset Romam reliquit predam ambicionibus dominulorum localium; deinde est Sanctissima Vrbs gradatim in circum uel lupanar transformata, luctacionibus inter seniores dilaniata. Misera illa ciuitas, armatis cateruis oppugnata et seuitie predacionibusque subiecta, respublica dicebatur set haut erat. Ecclesiastici e seculari iurisdicione elapsi scelestorum greges ducebant latrocinando cum gladiis in manibus et preuaricando et commercia inpiissima ordinando. Quemnamadmodum impediri quominus Caput Mundi iterum fieret meta, ac recte, eius qui studeret choronam Sacri Imperii suscipere et dignitatem restaurare dominii temporalis quod Cesarum factum fuerat totum?
Itaque anno MCCCXIV quidam V principes electores Teutonici in oppido Franconefurde Supremum Caput Imperii elegerant Ludouicum Bauaricum. Eodem autem die ex aduersa Meni ripa Comes Palatinus Reni et Archiepiscopus Coloniensis similliter Fridericum Ducem Austrie elegerant eandem in dignitatem. Ita fuerunt imperatores simul duo sedi unice, ac Papa unicus imperatoribus duobus. Que causa profecto motus attulit permagnos in mundo.
Duos post annos in Auennione, nouus Papa electus est Iacobus Cadurcensis, senex LXXII annos natus qui, ut superius diximus, nomen Iohannis XXII sibi sumsit. Placeat celo ne pontifex maximus quisquam dehinc nomen adeo bonis inuisum suscipiat. Ille Francicus Regi Francie deuotus (cuius corrupte terre homines semper suis rebus consulere inclinant, ac nequeunt totum orbem aspicere patriam spiritualem) Philippum Pulcrum contra Templarios subleuauerat, quos criminum turpissimorum (meo quidem iudicio iniuria) ipse rex accusauit qui, conscio istulo ecclesiastico renegato, eorum possessionibus potiretur. Interea se inseruit Robertus Neapolitanus qui ad propriam dicionem manutenendam peninsule Ytalice persuaserat Pape ut neutrum imperatorum teutonicorum agnosceret.
Anno MCCCXXII Ludouicus Bauariensis concertatorem Fridericum uinxit. Iohannes, unum imperatorem plusquam duo timens, uictorem excommunicauit. Ille inuicem Papam tanquam hereticum denunciauit. Oportet etiam referre ut eodem anno capitulum Franciscanorum generale conuenit Perusie ubi minister generalis Michael Cesenas, instancias accipiens Spiritualium (de quibus dicendi iterum infra occasionem habebimus) pro re fidei doctrineque proclamauit pauperitatem Christi, qui nihil cum apostolis suis possederat nisi in usu facti. Hec autem resolucio dignissima ad uirtutem et puritatem ordinis custodiendam Pape quam maxime displicuit, qui fortasse in ea creuit racionem qua omnia periculo adducerentur que affirmauerat, imperio ius Episcopos eligendi negans et sedi apostolice peculiare imperatorem inuestire asseuerans. His et similibus commotus, Iohannes proposiciones Franciscanas anno MCCCXXIII condempnauit in epistula decretali <Cum Inter Nonnullos>.
In illo uestigio temporis, ut opinor, Ludouicus in Franciscanis, iam Pape inimicis, socios uidit probabiles. Illi, pauperitatem Christi affirmando, quodammodo nociones imperialium theologorum, uidelicet Marsilii Patauiensis et Iohannis de Ianduno, ei confirmabant. Tandem nonnullos menses post que hic enarro, pactus est Ludouicus cum Friderico, et postquam in Ytaliam descendit Mediolani choronatus est.
Ita breuiatim res se habuerunt quando ego, iuuenis nouicius Benedictinus monasterii Mellicensis, de pace claustri subito demptus fui a patre meo qui in commitatu Ludouici pugnabat. Optimum ei uidebatur me secum ferre ut Ytalie mirabilia scirem et Imperatoris choronacioni Rome adessem. Illum autem adsedium Pisarum curis militaribus opsedit funditus.
Ergo solitarius homo relictus, inter Thuscie ciuitates uagantem uitam agere cepi partim ex ocio, partim ex desiderio discendi. Set rudis et indisciplinata hec libertas, ut opinabantur parentes mei, non decebat adolescentulo ad uitam contemplatiuam deuoto. Secuti igitur consilio Marsilii qui me diligere ceperat, tutelam mei committere iudicarunt doctissimo Franciscano fratri Gulielmo de Basceuilla tunc inituro opus quod se ad ciuitates famosas abbatiasque antiquissimas perduceret. Que cum ita essent, factus sum Gulielmo scriba et discipulus simul, quod nullatenus me unquam penituit, quia comes eius plurima conspexi condignissima tradendi, ut nunc facio, eorum memorie qui post nos uenturi sunt.
At any rate, the owner of the MS permitted me to view it only over the course of a single day in the confines of her library's reading room, where I was supervised at all times (sometimes by her, more often by a rather loquacious guard in her employ) and supplied with only a single sheet of legal-sized paper on which to transcribe material. Though I was told I was free to make and distribute further copies if I wished, the single sheet was clearly meant to limit the amount I could copy. Using the the smallest and most condensed shorthand I could summon to my pen, I compressed as much text as I could onto the one sheet. What I was able to transcribe I give below. I have exhorted her to allow me another day with it, if only to transcribe another page's worth, but she has remained adamant, and will only allow me to see it when so instructed by its previous owner, a man she refers to only as Humbert. I do not know when or if I will see the book again, or what circumstances she will insist on if I do.
In principio erat Verbum et Verbum erat aput Deum et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio aput Deum, et omnis fidelis monachi fuit diatim repetere uno humili psallenti sono illum unicum euentum immodificabilem cui ueritas asseri potest incontrouertibilis. Set uidemus nunc per speculum et in enigmate, et ueritatem non uidemus antequam omnibus signanter in conspectu manifestetur nisi phragmentis carptim (eheu quam illegibilibus) in errore mundi istius. Debemus ideo uix silabatim fidelia signacula eius efferre etiam ubi nobis apparent opscura et uelut intexta uoluntate summum attentissima ad malum.
Hodie ad uite peccatoris mee occasum perueniens, canicie tamquam mundus senescens, opperiens ut in sillenciose deserteque diuinitatis abisso perdar, particeps lucis inenarrabilis ab angelorum inteligencia fluentis, iam corpore egro et grauato hac in celula charissimi monasterii Mellicensis constrictus, paro huic pergameno mandare testimonium de mirabilibus terribilibusque que accidit ut in iuuentute conspicerem. Nunc omnia que audiui et uidi in scripturam redigam uerbatim, quin ex eis designacionem coligere conar, quasi ita ut subcessoribus meis uenientibus in hunc mundum (nisi Antichristus primum aduenerit) signorum signa relinquam in quibus exerceatur oracio ἑρμηνεύματος.
Mihi Dominus eterne rei conditor graciam concedat ut transparens perhibeam testimonium de gestis in abbatia cuius de nomine equum est et pium dehinc tacere, sub finem anni domini MCCCXXVII quo descendit Imperator noster Ludouicus in Ytaliam ad Sacri Imperii Romani dignitatem restituendam, iunxta Altissimi consilia et ad confusionem usurpatoris scelesti, simoniaci, eresiarche qui in Auennione sacro apostoli nomini uerecundiam intulit (dico animam peccatricem Iacobi Cadurcensis quem impii sub nomine Iohannis XXII reuerebantur.)
Vt ea plenius comprehendam quibus me innodatum habui, forsitan oportet primum memorare de rebus extremo seculo excurrente gestis, cum ut tunc me eas uiuente accipiebam, tum ut nunc eas memini aliis istoriis aliquantulum post auditis auctas, si quid est in me memorie que etiamnunc tot euentus confusissimos philatim renectere capiat. Nam, ut mihi iamdudum dixit amicus quidam (de quo postea tractaturi sumus) <libri semper alios libros reuocant; non exstat fabula nisi fabulam narrat iam narratam>.
Illo seculo ineunte Papa Clemens V cum ipse sedem apostolicam ad Auennionem transtulisset Romam reliquit predam ambicionibus dominulorum localium; deinde est Sanctissima Vrbs gradatim in circum uel lupanar transformata, luctacionibus inter seniores dilaniata. Misera illa ciuitas, armatis cateruis oppugnata et seuitie predacionibusque subiecta, respublica dicebatur set haut erat. Ecclesiastici e seculari iurisdicione elapsi scelestorum greges ducebant latrocinando cum gladiis in manibus et preuaricando et commercia inpiissima ordinando. Quemnamadmodum impediri quominus Caput Mundi iterum fieret meta, ac recte, eius qui studeret choronam Sacri Imperii suscipere et dignitatem restaurare dominii temporalis quod Cesarum factum fuerat totum?
Itaque anno MCCCXIV quidam V principes electores Teutonici in oppido Franconefurde Supremum Caput Imperii elegerant Ludouicum Bauaricum. Eodem autem die ex aduersa Meni ripa Comes Palatinus Reni et Archiepiscopus Coloniensis similliter Fridericum Ducem Austrie elegerant eandem in dignitatem. Ita fuerunt imperatores simul duo sedi unice, ac Papa unicus imperatoribus duobus. Que causa profecto motus attulit permagnos in mundo.
Duos post annos in Auennione, nouus Papa electus est Iacobus Cadurcensis, senex LXXII annos natus qui, ut superius diximus, nomen Iohannis XXII sibi sumsit. Placeat celo ne pontifex maximus quisquam dehinc nomen adeo bonis inuisum suscipiat. Ille Francicus Regi Francie deuotus (cuius corrupte terre homines semper suis rebus consulere inclinant, ac nequeunt totum orbem aspicere patriam spiritualem) Philippum Pulcrum contra Templarios subleuauerat, quos criminum turpissimorum (meo quidem iudicio iniuria) ipse rex accusauit qui, conscio istulo ecclesiastico renegato, eorum possessionibus potiretur. Interea se inseruit Robertus Neapolitanus qui ad propriam dicionem manutenendam peninsule Ytalice persuaserat Pape ut neutrum imperatorum teutonicorum agnosceret.
Anno MCCCXXII Ludouicus Bauariensis concertatorem Fridericum uinxit. Iohannes, unum imperatorem plusquam duo timens, uictorem excommunicauit. Ille inuicem Papam tanquam hereticum denunciauit. Oportet etiam referre ut eodem anno capitulum Franciscanorum generale conuenit Perusie ubi minister generalis Michael Cesenas, instancias accipiens Spiritualium (de quibus dicendi iterum infra occasionem habebimus) pro re fidei doctrineque proclamauit pauperitatem Christi, qui nihil cum apostolis suis possederat nisi in usu facti. Hec autem resolucio dignissima ad uirtutem et puritatem ordinis custodiendam Pape quam maxime displicuit, qui fortasse in ea creuit racionem qua omnia periculo adducerentur que affirmauerat, imperio ius Episcopos eligendi negans et sedi apostolice peculiare imperatorem inuestire asseuerans. His et similibus commotus, Iohannes proposiciones Franciscanas anno MCCCXXIII condempnauit in epistula decretali <Cum Inter Nonnullos>.
In illo uestigio temporis, ut opinor, Ludouicus in Franciscanis, iam Pape inimicis, socios uidit probabiles. Illi, pauperitatem Christi affirmando, quodammodo nociones imperialium theologorum, uidelicet Marsilii Patauiensis et Iohannis de Ianduno, ei confirmabant. Tandem nonnullos menses post que hic enarro, pactus est Ludouicus cum Friderico, et postquam in Ytaliam descendit Mediolani choronatus est.
Ita breuiatim res se habuerunt quando ego, iuuenis nouicius Benedictinus monasterii Mellicensis, de pace claustri subito demptus fui a patre meo qui in commitatu Ludouici pugnabat. Optimum ei uidebatur me secum ferre ut Ytalie mirabilia scirem et Imperatoris choronacioni Rome adessem. Illum autem adsedium Pisarum curis militaribus opsedit funditus.
Ergo solitarius homo relictus, inter Thuscie ciuitates uagantem uitam agere cepi partim ex ocio, partim ex desiderio discendi. Set rudis et indisciplinata hec libertas, ut opinabantur parentes mei, non decebat adolescentulo ad uitam contemplatiuam deuoto. Secuti igitur consilio Marsilii qui me diligere ceperat, tutelam mei committere iudicarunt doctissimo Franciscano fratri Gulielmo de Basceuilla tunc inituro opus quod se ad ciuitates famosas abbatiasque antiquissimas perduceret. Que cum ita essent, factus sum Gulielmo scriba et discipulus simul, quod nullatenus me unquam penituit, quia comes eius plurima conspexi condignissima tradendi, ut nunc facio, eorum memorie qui post nos uenturi sunt.
This comment has been removed by the author.
ReplyDeleteIocaris an alicubi codex iste manuscriptus invenitur?
ReplyDelete